اصلاحات در دوره پهلوی اول
رژیم پهلوی را میتوان حکومتی نوساز محسوب کرد که با توجه به ضعف جامعه مدنی سعی داشت از فراز جامعه اقدام به نوسازی در حوزه های اقتصادی و اجتماعی نموده و دستاوردهای غرب در زمینه صنعت و تکنولوژی را وارد کشور نماید .
از اقدامات مهم رضا شاه در جهت نوسازی کشور میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
۱ - تاسیس دستگاه قضایی عرفی
امر قضا در ایران همواره بطور سنتی در اختیارروحانیت بوده است . از نظر فقهای شیعه امور قضایی ،شعبه ای از ولایتی محسوب میشود که از طرف شارع مقدس به آنها واگذار شده است و به همین دلیل روحانیون آنرا در انحصار خود می دانستند .
در این دوره روحانیون از ریاست محاکم سنتی بر کنار شدند و تحصیلات دانشگاهی برای قضات الزامی شد . با اجرای قانون مدنی جدید هدف سلب اختیار از محاکم شرع خارج از عدلیه و جایگزینی آنها با محاکم رسمی در وزارت دادگستری بود .
رضا شاه با این کار روحانیون را از یکی از مهمترین منابع قدرت و نفوذ اجتماعی خود محروم ساخت و دست آنها را از منبع در آمد سرشاری کوتاه کرد.
۲ - تحول در نظام آموزشی - از هنگام رسمی شدن مذهب شیعه در ایران ، بخش عمده و مهمی از نظام آموزشی در اختیار روحانیت بود . نظام آموزشی در ایران محدود بود به تعدادی مکتبخانه و حوزه های علمیه که در انحصار روحانیت بود و با گذشت صدها سال هیچ تحولی در آن بوجود نیامده بود و گویی علوم غیر دینی به فراموشی سپرده شده بود . رضاشاه با تأسیس مدارس و دبیرستانهای جدید و سرانجام تأسیس دانشگاه به سبک مدرن ،نظام آموزشی را متحول کرد . وی همه ساله با فرستادن تعدادی از دانش آموزان به اروپا جهت ادامه تحصیل و برای اولین بار در ایران براساس ارزشیابی و صلاحیت علمی و نه بر اساس ثروت و نفوذ اجتماعی ، آموزش را به درون جامعه کشاند که برای اقشار ضعیف اجتماعی نیز دست یابی به آن قابل حصول بود .
این امر ،امور آموزشی را از انحصارروحانیت خارج ساخت و با افول مکتبخانه ها و پیدا شدن رقیبی جدی برای حوزه های علمیه روحانی در امر آموزش یکی از منابع قدرت و نفوذ اجتماعی از انحصار روحانیت خارج شد.
تسهیلات آموزشی بر شمار طبقه روشنفکر افزود . در این دوران روشنفکران به طبقه متوسط جدیدی تبدیل شدند . پیدایش همین طبقه روشنفکر جدید بود که بعدها مقدمات ملی کردن نفت را مهیا کرد .
۳- ایجاد ارتش مدرن .
فراموش نکنیم که امنیت از ایران رخت بر بسته بود و زورمندان محلی به سلیقه خود رفتار وگاهی آلت دست بیگانگان میشدند . قوای عشیره ای و نامنظم ایران در جنگهای مختلف عدم کارایی خود را نشان داده بود وقراردادهای گلستان و ترکمانچای و آخال و.....و بی دفاع بودن مردم در جنگ اول جهانی یکی از نتایج آن بود .
Https://telegram.me/andishehroshanma
از اقدامات مهم رضا شاه در جهت نوسازی کشور میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
۱ - تاسیس دستگاه قضایی عرفی
امر قضا در ایران همواره بطور سنتی در اختیارروحانیت بوده است . از نظر فقهای شیعه امور قضایی ،شعبه ای از ولایتی محسوب میشود که از طرف شارع مقدس به آنها واگذار شده است و به همین دلیل روحانیون آنرا در انحصار خود می دانستند .
در این دوره روحانیون از ریاست محاکم سنتی بر کنار شدند و تحصیلات دانشگاهی برای قضات الزامی شد . با اجرای قانون مدنی جدید هدف سلب اختیار از محاکم شرع خارج از عدلیه و جایگزینی آنها با محاکم رسمی در وزارت دادگستری بود .
رضا شاه با این کار روحانیون را از یکی از مهمترین منابع قدرت و نفوذ اجتماعی خود محروم ساخت و دست آنها را از منبع در آمد سرشاری کوتاه کرد.
۲ - تحول در نظام آموزشی - از هنگام رسمی شدن مذهب شیعه در ایران ، بخش عمده و مهمی از نظام آموزشی در اختیار روحانیت بود . نظام آموزشی در ایران محدود بود به تعدادی مکتبخانه و حوزه های علمیه که در انحصار روحانیت بود و با گذشت صدها سال هیچ تحولی در آن بوجود نیامده بود و گویی علوم غیر دینی به فراموشی سپرده شده بود . رضاشاه با تأسیس مدارس و دبیرستانهای جدید و سرانجام تأسیس دانشگاه به سبک مدرن ،نظام آموزشی را متحول کرد . وی همه ساله با فرستادن تعدادی از دانش آموزان به اروپا جهت ادامه تحصیل و برای اولین بار در ایران براساس ارزشیابی و صلاحیت علمی و نه بر اساس ثروت و نفوذ اجتماعی ، آموزش را به درون جامعه کشاند که برای اقشار ضعیف اجتماعی نیز دست یابی به آن قابل حصول بود .
این امر ،امور آموزشی را از انحصارروحانیت خارج ساخت و با افول مکتبخانه ها و پیدا شدن رقیبی جدی برای حوزه های علمیه روحانی در امر آموزش یکی از منابع قدرت و نفوذ اجتماعی از انحصار روحانیت خارج شد.
تسهیلات آموزشی بر شمار طبقه روشنفکر افزود . در این دوران روشنفکران به طبقه متوسط جدیدی تبدیل شدند . پیدایش همین طبقه روشنفکر جدید بود که بعدها مقدمات ملی کردن نفت را مهیا کرد .
۳- ایجاد ارتش مدرن .
فراموش نکنیم که امنیت از ایران رخت بر بسته بود و زورمندان محلی به سلیقه خود رفتار وگاهی آلت دست بیگانگان میشدند . قوای عشیره ای و نامنظم ایران در جنگهای مختلف عدم کارایی خود را نشان داده بود وقراردادهای گلستان و ترکمانچای و آخال و.....و بی دفاع بودن مردم در جنگ اول جهانی یکی از نتایج آن بود .
Https://telegram.me/andishehroshanma
+ نوشته شده در پنجشنبه هجدهم آبان ۱۳۹۶ ساعت 21:39 توسط mehran
|